W najnowszym numerze „Biuletynu partnerstwa publiczno-prywatnego” została m.in. przedstawiona analiza możliwości realizacji projektów ppp w sektorze wodno-kanalizacyjnym. Udział przedsiębiorstw prywatnych w ww. sektorze, w państwach takich jak Francja, Wielka Brytania, Hiszpania i Czechy, jest większościowy, w Belgii i Irlandii waha się między 30 proc. a 40 proc, zaś w Polsce to zaledwie 3-5 proc.

Wśród 600 podmiotów realizujących w Polsce inwestycje w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej, 42 to przedsiębiorstwa o kapitale mieszanym, a tylko 2 są prywatne. Badania Najwyższej Izby Kontroli z 2011 roku wskazują, że najczęstszym sposobem przeprowadzenia działań w zakresie zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków jest działalność przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych za pomocą spółek prawa handlowego i wynosi 61 proc. Na drugim miejscu plasują się samorządowe zakłady budżetowe z wynikiem 31 proc., natomiast jednostki budżetowe to około 2 proc.

Sektor wodno-kanalizacyjny jest naturalną przestrzenią zaangażowania się inwestorów prywatnych. Swoisty monopol na świadczenie tych usług i ich odpłatny charakter sprawia, że na projekty z tego zakresu stosunkowo łatwo jest pozyskać finansowanie. Pomimo sprzyjających warunków udział projektów ppp w obszarze wodociągowo-kanalizacyjnym jest wciąż niewielki. Pula środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w konkursie Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ma szansę zmienić tą sytuację.

Pierwszym kontraktem, zawartym na podstawie ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi z 2009 roku, była 3-letnia umowa koncesji gminy Kiszkowo na prowadzenie działalności zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy. Partner prywatny był odpowiedzialny za zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków w oparciu o istniejące instalacje wodociągowe i kanalizacyjne. Innym projektem, również pionierskim jeśli chodzi o ppp w sektorze wodno-kanalizacyjnym, jest przedsięwzięcie gminy Smołdzino. Jednoroczna umowa z Zakładem Usług Wodnych Sp. z o.o. zobowiązywała przedsiębiorstwo do regularnego oczyszczania, zaopatrzania w wodę i odprowadzania ścieków do oczyszczalni w Słupsku. Doświadczenia z realizacji tych przedsięwzięć miały wpływ na kontynuację współpracy gmin z przedsiębiorstwem prywatnym w formule ppp w zakresie świadczenia usług wodociągowo-kanalizacyjnych. Projekty gmin Kiszkowo i Smołdzino to skarbnica praktycznej wiedzy dla innych podmiotów, które planują podobne inwestycje.

Zarządzanie gospodarką wodno-kanalizacyjną należy do obowiązków gminy. Jest to jednak sektor bardzo kosztochłonny. Samorządy mogą liczyć na przykład na wsparcie ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko – 20.09.2013 r. został ogłoszony nabór wniosków o dofinansowanie projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Do wykorzystania w ramach tego konkursu jest 150 mln euro. To nadal jednak może być za mało dla samorządów na inwestycje z zakresu gospodarki wodociągowo-kanalizacyjnej. Dlatego dobrym rozwiązaniem dla obciążonego budżetu gminy może być nawiązanie współpracy z przedsiębiorstwami prywatnymi w formule partnerstwa publiczno-prywatnego, co może znacznie polepszyć warunki, na jakich samorządy będą mogły zrealizować tego typu przedsięwzięcia. Co więcej ppp może być szansą dla tych samorządów, które nie uzyskają dofinansowania.