Mijający rok dla rynku nieruchomości komercyjnych był zgodny z przewidywaniami i prognozami, śmiało można go określić czasem stabilnego rozwoju w każdym sektorze rynku.

Kończący się rok 2016 jest dla rynku nieruchomości komercyjnych jednym z lepszych w historii. Dobre wyniki gospodarcze, skuteczne przyciąganie nowych inwestorów, zwłaszcza z branży e-commerce i produkcyjnej w sektorze magazynowym, dynamiczny rozwój usług wspólnych w sektorze biurowym oraz wysoka konsumpcja wewnętrzna w sektorze handlowym pozytywnie wpływały na wyniki we wszystkich segmentach nieruchomości komercyjnych. Ponadto, dość duża płynności na rynkach finansowych oraz szansa na wyższe stopy zwrotu z inwestycji w porównaniu do krajów Europy Zachodniej powodowały, że proseprity dominowało na rynku inwestycyjnym. – potwierdza Renata Osiecka, Partner Zarządzająca AXI IMMO.
 
W segmencie biurowym mogliśmy obserwować rosnącą podaż powierzchni biurowej w stolicy, jak podaje najnowszy raport firmy CBRE poświęcony stołecznemu rynkowi biurowemu wielkość rynku w III kw. 2016 roku przekroczyła 5 mln mkw., oznacza to, że Warszawa dysponuje taką ilością powierzchni jak Amsterdam, Dublin czy Barcelona.

Dynamicznie powiększają się rynki biurowe w miastach regionalnych, które wciąż przyciągają najemców z sektora BPO/SSC, – w najbliżej przyszłości zarówno Kraków jak i Wrocław powinny osiągnąć magiczną liczbę 1 mln mkw. – mówi Kamil Tyszkiewicz, dyrektor w dziale Wynajmu Powierzchni Biurowych firmy CBRE.

W ciągu ostatnich miesięcy zachodził proces dywersyfikacji powierzchni handlowych, standardowe centra handlowe zmieniają swoją ofertę, dopasowując ją do co raz młodszych konsumentów, nowo powstające koncepty to centra typu „convinience” i „retail park”, które idealnie wpasowują się w otoczenie. Wciąż rozwijają się ulice handlowe, na które zapotrzebowanie rośnie wraz z dojrzałością nawyków zakupowych klientów, a także determinowane jest przez zainteresowanie najemców, dotychczas nie obecnych na polskiej scenie handlowej.

Stały i bardzo dynamiczny wzrost widoczny jest w sektorze magazynowym, jak podaje ostatni raport „Poland Industrial Market View – Rynek Przemysłowy i Logistyczny w Polsce po 3 kw. 2016” przygotowany przez firmę CBRE, sektor ten jest w bardzo dobrej kondycji. W pierwszych trzech kwartałach 2016 roku, dostarczono łącznie 970 000 mkw. nowoczesnej powierzchni magazynowej, a ponadto w budowie znajduje się kolejne 920 000 mkw. Wielkość i nieustanny rozwój rynku cieszy deweloperów i zachęca ich do kolejnych inwestycji, Magdalena Szulc, Dyrektor SEGRO na Europę Centralną, potwierdza optymistyczne nastroje panujące w branży i dobrą kondycję sektora magazynowego: – Niesłabnące zainteresowanie powierzchniami magazynowymi sprawia, iż ich całkowite zasoby w Polsce osiągnęły już wielkość prawie 11 mln mkw. Z kolei poziom pustostanów jest rekordowo niski i oscyluje w okolicy  6%, co dodatkowo wzmaga apetyt deweloperów na nowe inwestycje.

Wysoka aktywność po stronie deweloperów wskazuje, iż rok 2016 będzie prawdopodobnie rekordowy pod względem wielkości nowo wybudowanej powierzchni. Sektor magazynowy od zawsze uważany jest za papierek lakmusowy gospodarki, takie wyniki cieszą, w szczególności po niepewnościach w pierwszych miesiącach roku, które były związane z wyborem nowego rządu w Polsce.

Zmieniający się świat nigdy nie był tak blisko – scena polityczna a nieruchomości

Z czym będziemy kojarzyć rok 2016? Do najważniejszych, międzynarodowych wydarzeń należy zaliczyć Brexit oraz wybór Donalda Trumpa na prezydenta Stanów Zjednoczonych. Jesteśmy świadkami zmiany układu sił politycznych w Unii Europejskiej, która będzie musiała na nowo zdefiniować swoją politykę po wyjściu największej gospodarki czyli Wielkiej Brytanii. Co stanie się z centrum finansowym i gospodarczym  UE – Londynem, tego nie wiadomo.  Tak samo trudno jest oszacować jakie zmiany zajdą w światowej gospodarce gdy Donald Trump obejmie urząd 45 prezydenta USA. Wszystkie te przemiany wraz z tymi, które możemy od ponad roku obserwować w Polsce,  łączą pewne wspólne idee, którym blisko do nacjonalizmu gospodarczego. Jednak w dzisiejszych czasach, kiedy mamy do czynienia ze swobodnym przepływem kapitału, rozwojem technologii, wysoką w skali świata jakością życia, a także świadomością społeczeństw biznesowych trudno wyobrazić sobie by idee wpływały na rozwój światowej czy krajowej gospodarki.

Warto jednak mieć świadomość i uważnie obserwować, nie tylko rodzimy rynek i zachodzące przemiany na scenie politycznej, ale również stale przyglądać się poczynaniom na arenie międzynarodowej.

Zmiany polityczne wymagają od rynków reakcji oraz dopasowania się do istniejących warunków. Dobrym przykładem jest rynek inwestycyjny w Polsce, który po wyborach parlamentarnych w 2015 roku, odznaczał się pewnym stopniem niepewności. Obecnie nastroje wśród inwestorów czy instytucji finansowych wydają się być optymistyczne. Potwierdza to Arkadiusz Rudzki, dyrektor zarządzający  Skanska Property Poland:

– Na początku roku pojawiło się sporo zapytań dotyczących sytuacji politycznej w Polsce, ale temat ucichł i nie powraca w kolejnych rozmowach. W marcu, podczas tegorocznych targów MIPIM, mieliśmy szansę spotkać się w gronie niemieckich inwestorów z wicepremierem Morawieckim, który opowiadał o planach nowego rządu. Dla zagranicznych funduszy ważnym elementem przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych jest możliwość sformułowania założeń związanych z otoczeniem prawno-ekonomicznym kraju w długim terminie. Warto dodać, że instytucje finansowe z krajów zachodnich z uznaniem obserwują wzrost gospodarczy Polski, która od 25 lat nie doświadczyła znamion recesji. Ważne jest dla nich, że prognozy na kolejne lata 2016-2017 są optymistyczne i przewidują PKB na poziomie 3.5% i 2-4% w perspektywie wieloletniej.

Świat 3.0 – większe wyzwania niż polityka?

Rynek nieruchomości komercyjnych kojarzony jest jako dość tradycyjny, nie tylko w formie stóp kapitałowych jakie można na nim uzyskać. Trend, na który warto zwrócić uwagę w kontekście rozwoju tego segmentu to wszechobecne wykorzystanie nowoczesnych technologii i innowacji. Już teraz, obecności i wykorzystanie nowych technologii widoczne jest w każdym sektorze nieruchomości komercyjnych: powstają co raz bardziej zaawansowane inteligentne budynki biurowe, oferujące swoim użytkownikom możliwość zarządzania powierzchnią biurową (np. rezerwacją spotkań, dopasowywaniem kształtu fotela, wybraniem miejsca parkingowego) za pomocą aplikacji w smartfonie. Wkraczające na rynek pracy coraz młodsze pokolenia wymagają i zmuszają deweloperów do projektowania budynków wyposażonych w najnowocześniejsze systemy.

 – Zapotrzebowanie na nowoczesne aplikacje pozwalające np. na sprawniejsze poruszanie się po budynku, łatwe zarezerwowanie sali konferencyjnej, stolika w kantynie czy miejsca parkingowego nie jest jedynie przelotną modą, ale rzeczywistą potrzebą przyszłości. – potwierdza Ewelina Kałużna dyrektor ds. wynajmu i zarządzania portfelem budynków Skanska Property Poland. Powstają projekty biurowe wyposażone w beacony, wypożyczalnie energooszczędnych aut, czy inteligentne systemy coworkingowe.

Rozwijający się sektor e-commerce wpływa nie tylko na aranżację i komunikacje marketingową regularnych centrów handlowych czy projektów biurowych, jest on również widoczny w całym sektorze magazynowym. Nowoczesne magazyny, wyposażone w inteligentne systemy realizowania zamówień już funkcjonują w Polsce. Przed nami optymalizacja czasu dostarczenia produktów zamawianych on-line, która będzie miała ogromny wpływ na sektor logistyczny.

Perspektywa przyszłości – nowe rynki, potrzeby inwestorów, promocja

Główną konsekwencją zachodzących zmian, którą będziemy obserwować w najbliższym czasie będzie wzmożona ostrożność inwestorów, którzy z wielką rozwagą będą podejmowali decyzję odnośnie nowych inwestycji. W takiej sytuacji rynkowej należy upatrywać swojej szansy, w szczególności jeżeli chodzi o promocję polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej.

Rosnący brak dostępności atrakcyjnych terenów inwestycyjnych w sprawdzonych lokalizacjach, a także nowa ustawa o obrocie gruntami rolnymi tworzą niepowtarzalną szansę dla nowych regionów.

– Będziemy obserwować tworzenie się nowych lokalizacji biznesowych w sektorze magazynowym i biurowym. Spadek dostępności pracowników w głównych ośrodkach biurowo-logistycznych powoduje, że firmy z sektora BPO i produkcyjne poszukują nowych lokalizacji, gdzie dostępność pracowników oraz koszty pracy pozostają konkurencyjne. Na swoje „5 minut” może liczyć Bydgoszcz, Kielce, Białystok czy Zielona Góra.– mówi Renata Osiecka.
 
Ten trend i oczekiwanie na nowe lokalizacje zauważa również Magdalena Szulc, Dyrektor SEGRO na Europę Centralną: – Na znaczeniu będą nadal zyskiwały lokalizacje, które są umiejscowione w obrębie lub bliskiej okolicy największych miast i w pobliżu głównych węzłów komunikacyjnych, z uwagi na duży potencjał lokalnego rynku zbytu, jak również największą efektywność logistyczną.

Nadchodzące miesiące nowego roku zapowiadają się interesująco, po raz pierwszy będziemy obserwowali rynek, na którego rozwój wpływa tyle zmiennych. W chwil obecnej trudno prognozować przyszłość, w szczególności, że więcej jest znaków zapytania niż odpowiedzi, jednak wszystkie dane wskazują na to, że polski rynek nieruchomości komercyjnych jest rynkiem na tyle dojrzałym, że nie grożą mu zawirowania. Kluczowe w przypadku Polski jest stanowisko rządu, tworzenie stabilnego i przyjaznego środowiska do inwestycji w naszym kraju. Inwestycje w Polsce to temat znany i ceniony przez zagranicznych inwestorów, a na rozwoju nowych rynków mogą zyskać wszyscy. Będziemy na bieżąco śledzić działania i zmiany w każdym z sektorów, zapraszamy do lektury magazynu.