Obowiązujące od 1 stycznia 2012 r. przepisy, które wprowadziły rewolucyjne zmiany w systemie gospodarki odpadami komunalnymi, nadal budzą wiele wątpliwości a ostatnie interpretacje Ministerstwa Środowiska niestety nie wykluczają nawet najbardziej pesymistycznych skutków nowej regulacji.

Dla przypomnienia, nowelizacja przewiduje m.in., że odpady komunalne będą mogły być przetwarzane jedynie przez zakłady wskazane w wojewódzkim planie gospodarowania odpadami (tzw. regionalne instalacje do przetwarzania odpadów lub instalacje zastępcze). Zaktualizowany plan gospodarowania odpadami powinien natomiast zostać uchwalony przez każdy sejmik województwa do końca czerwca tego roku.

Nie można wykluczyć ryzyka, że ze względu na ustawowe kryteria, które muszą spełnić instalacje, część z istniejących zakładów nie będzie mogła przetwarzać odpadów komunalnych. Jeśli nie zostaną uznane przez sejmik za tzw. instalacje zastępcze, zakłady takie de facto mogą stać się bezużyteczne lub niedochodowe z powodu ograniczenia strumienia odpadów, które będą mogły do nich trafiać.

Fakt, że zakłady nie będą uczestniczyły w gospodarce odpadami komunalnymi może spowodować dotkliwe skutki dla podmiotów je prowadzących, w szczególności, jeśli na ich stworzenie lub modernizację pozyskano fundusze ze środków unijnych. Uzyskanie takiego dofinansowania, co do zasady, wiąże się z koniecznością prowadzenia określonej działalności przez kilkuletni okres po otrzymaniu dofinansowania (trwałość projektu). Niespełnienie tego warunku oznacza konieczność zwrotu uzyskanych środków unijnych.

W związku z powyższym pojawiło się pytanie czy administracja publiczna dostrzega powyższy problem i przewiduje jakiekolwiek działania w celu zapobieżenia negatywnym skutkom nowych regulacji lub ewentualne wyrównanie szkód poniesionych przez podmioty prowadzące zakłady gospodarki odpadami komunalnymi, które w wyniku wprowadzenia nowych rozwiązań prawnych nie będą mogły prowadzić działalności lub utracą cześć dochodów.

Próbę wyjaśnienia powyższych wątpliwości podjął jeden z posłów, pytając w złożonej przez siebie interpelacji skierowanej do Ministra Środowiska:
1) Czy przewiduje się poczynienie uzgodnień z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego lub wprowadzenie regulacji, które będą przeciwdziałać potencjalnym negatywnym konsekwencjom nowelizacji przepisów, dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi na umowy o dofinansowanie przedsięwzięć modernizacji i rozbudowy istniejących składowisk odpadów komunalnych ze środków z funduszy UE?
2) Czy zakłada się jakieś formy odszkodowania dla podmiotów, które w rezultacie wejścia w życie nowych przepisów w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi utracą dofinansowanie ze środków pochodzących z funduszy UE?

26 stycznia przedstawiciel Ministerstwa Środowiska odpowiedział na powyższą interpelację, niestety nie odnosząc się wprost do problemów w niej podniesionych.
W odpowiedzi stwierdzono jedynie, że zakłady gospodarowania odpadami komunalnymi nie utracą możliwości gospodarowania odpadami pod warunkiem, że zostaną wskazane jako instalacje regionalne lub zastępcze w wojewódzkim planie gospodarki odpadami. Kwestia ewentualnych odszkodowań z tytułu konieczności zwrotu lub utraty dofinansowania w przypadku niewyznaczenia danego zakładu jako instalacji regionalnej lub zastępczej oraz międzyministerialnych ustaleń w tym zakresie, została natomiast całkowicie pominięta.

Treść odpowiedzi na interpretację pośrednio wskazuje, że – również zdaniem Ministerstwa Środowiska – niewyznaczenie danego zakładu jako instalacji zastępczej lub regionalnej, może uniemożliwić lub znacząco ograniczyć jego dalsze funkcjonowanie co, jak wskazano wyżej, m.in. może skutkować koniecznością jego zamknięcia czy zwrotu dofinansowania ze środków UE. Biorąc pod uwagę treść odpowiedzi na interpelację nie należy także spodziewać się, aby Skarb Państwa zamierzał wypłacać jakiekolwiek odszkodowania w związku z negatywnymi skutkami rozpoczęcia stosowania nowych regulacji.

Dlatego, wydaje się wskazanym by podmioty prowadzące zakłady gospodarujące odpadami komunalnymi monitorowały prace nad aktualizacją wojewódzkich planów gospodarki odpadami i dołożyły wszelkich starań, aby prowadzone przez nie zakłady zostały odpowiednio uwzględnione w treści planów.