Mówi mówi Beata Tylman, dyrektor w zespole Innowacje i B+R, dotacje i ulgi  PwC.

Komisja Europejska zaakceptowała ostatnią część polskich programów operacyjnych, w tym długo wyczekiwany Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR), mamy więc już komplet na lata 2014 - 2020. Uruchomionych będzie 7 programów centralnych i 16 regionalnych (po jednym dla każdego województwa). Wśród centralnych oprócz wspomnianego PO IR, przyjęto również PO Infrastruktura i Środowisko, PO Polska Cyfrowa, PO Edukacja, Wiedza, Rozwój oraz PO Polska Wschodnia, pozostałe dwa to Pomoc Techniczna i Europejska Współpraca Terytorialna.

Dla przedsiębiorców najważniejsze zmiany wobec poprzedniego okresu, to przesunięcie większych środków na poziom regionów, czyli do dyspozycji Urzędów Marszałkowskich. To właśnie tam przedsiębiorcy powinni poszukiwać m.in. środków na szkolenia, jak również na innowacyjne inwestycje. W programach centralnych zostaną jedynie inwestycje polegające na wdrożeniu wyników prac badawczo - rozwojowych (B+R) oraz inwestycje prośrodowiskowe. Trzeba jednak pamiętać, iż prawie wszystkie środki na inwestycje przedsiębiorstw w tym okresie będą dostępne wyłączeni dla małych i średnich firm.

Zdecentralizowanie dystrybucji środków i przekazanie ich bliżej przedsiębiorcy, czyli do regionu, jest na pewno dobrym posunięciem. Pozwoli na wydatkowanie dotacji na projekty najlepiej wpisujące się w strategie regionu i wspierające jego rozwój. Niemniej jednak  ważne jest w tej chwili, aby w każdym województwie zapewnić takie samo podejście do przepisów, wdrożyć te same standardy oraz rozwinąć wysokiej jakości obsługę beneficjentów. Bez tych podstaw nie można myśleć o efektywnym systemie dystrybucji.

Szacuje się, iż niemal 40 proc. całej puli 82 mld euro dostępnej dla Polski będzie przeznaczone na innowacje oraz badania i rozwój. W tym PO IR jest największym w Unii Europejskiej programem tego typu. Projektom badawczo - rozwojowym jest poświęcona pierwsza oś, którą nadzoruje Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Planowane typy działań to tzw. szybka ścieżka (standardowy program, podobny do np. dotychczasowego Innotecha, czy działania 1.4 PO IG), demonstrator (budowa instalacji demonstracyjnych i pilotażowych) oraz szybka programy sektorowe (programy badawcze ukierunkowane na potrzeby danych sektorów). Poza tym znajdziemy też w tej osi dotacje dla funduszy podwyższonego ryzyka, które następnie będą te dotacje inwestować w innowacyjne start-upy. Inwestycje polegające na wdrażaniu wyników prac B+R, jak i sama budowa i rozbudowa Centrów Badawczo - Rozwojowych będą wspierane i nadzorowane przez Ministerstwo Gospodarki.

Należy pamiętać, iż jedną z kluczowych zmian w całym systemie, jest wprowadzenie krajowych (tzw. KIS) i regionalnych (tzw. RIS) inteligentnych specjalizacji. Są to  strategiczne kierunki rozwoju odpowiednio kraju i poszczególnych województw, np. energetyka.

Główne założenie jest takie, iż środki mają być dystrybuowane wyłącznie na projekty, które dotyczą sektorów wskazanych w inteligentnych specjalizacjach. Dość restrykcyjnie te oczekiwanie jest wskazane właśnie w PO IR. W praktyce oznacza to, że niektóre branże mogą być wyłączone z definicji z ubiegania się o dotacje, bez względu na to, jak innowacyjny projekt będą miały.

Mimo, że akceptacja wszystkim programów przez KE to sukces, nie oznacza on niestety jeszcze możliwości składania wniosków o dotacje. Do programów operacyjnych muszą powstać tzw. Uszczegółowienia. Będą to pierwsze dokumenty, które bardziej dokładnie określą typy projektów, tego kto może składać wniosek (np. tylko małe i średnie przedsiębiorstwo, czy też wszystkie) oraz czy występuje dotacja, czy może instrument dłużny czyli, na przykład pożyczka preferencyjna. Jednakże nawet uszczegółowienia nie pozwolą na uruchomienie konkursów, gdyż do nich potrzeba szczegółowej dokumentacji konkursowej, w tym kryteriów oceny i wzorów wniosków. Jak więc widać jeszcze trochę do zrobienia zostało. Niektóre z instytucji, jak np. NCBR są dobrze przygotowane i jest szansa, iż uruchomią konkursy już w II kwartale tego roku, na pozostałe trzeba będzie najprawdopodobniej poczekać do jesieni.