Specjalne strefy ekonomiczne funkcjonują w Polsce od roku 1994, to jest od uchwalenia ustawy z dnia 20.10.1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych . Specjalne strefy ekonomiczne miały stanowić i stanowiły, jak pokazuje praktyka, jeden z istotnych elementów sprzyjających rozwojowi gospodarczemu regionów zagrożonych strukturalnym bezrobociem z powodu załamania tradycyjnych przemysłów gospodarki.
– Mechanizm specjalnych stref ekonomicznych jako narzędzia wsparcia inwestorów i ich projektów okazał się sukcesem zarówno na płaszczyźnie wielkości pozyskanych projektów inwestycyjnych jak również ilości utworzonych nowych miejsc pracy. Cechą charakterystyczną mechanizmu funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych było ich terytorialne wyodrębnienie, w drodze rozporządzeń wykonawczych każda z 14 specjalnych stref miała swoje ściśle opisane granice. W tym znaczeniu teren inwestycyjny w sse był rozumiany bardzo wąsko. W przypadku Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej jej obszar stanowi ponad 2700 ha, przy ogólnej powierzchni wszystkich specjalnych stref ekonomicznych na poziomie prawie 23000 ha. W świetle obowiązujących przepisów, tereny objęte granicami specjalnych stref ekonomicznych utracą ten status 31.12.2026 r. – mówi Mirosław Pachucki, dyrektor działu organizacyjno - prawnego Katowickiej SSE S.A..
Z kolei 30 czerwca 2018 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji , powstała Polska Strefa Inwestycji (PSI) co służyć miało zwróceniu uwagi na kluczową zmianę w zakresie funkcjonowania dotychczasowego instrumentu wsparcia, czyli odejścia od ograniczenia terytorialnego. W porównaniu z poprzednio obowiązującymi przepisami o specjalnych strefach ekonomicznych, doszło do znacznego uelastycznienia mechanizmu wspierania nowych inwestycji. Inwestor decyduje w jakim miejscu ulokuje swój projekt inwestycyjny i nie musi się kierować formalnymi granicami specjalnych stref ekonomicznych, a ocena dopuszczalności udzielenia wsparcia zależy od spełnienia przez tzw. kryteriów ilościowych i jakościowych.
Reklama
Reklama
Zatem z punktu widzenia terenów inwestycyjnych w specjalnych strefach ekonomicznych możemy mówić o:
• terenach objętych nominalnie granicami specjalnej strefy ekonomicznej (w ramach opisu granic) jeszcze do 31.12.2026 r., oraz
• terenach inwestycyjnych w ramach PSI, położonych na obszarach zarządzanych przez poszczególne spółki zarządzające
Z praktycznego i formalnego punktu widzenia zasadnicza różnica pomiędzy wymienionymi powyżej lokalizacjami (w granicach specjalnej strefy ekonomicznej i poza granicami specjalnej strefy ekonomicznej) polega przede wszystkim na okresie możliwości korzystania z pomocy publicznej z tytułu realizacji inwestycji w oparciu o ustawę z dnia 10.05.2018 r. W przypadku inwestycji na terenie położonym w ponad 50 % w specjalnej strefie ekonomicznej decyzja wydawana jest na okres 15 lat. W pozostałym zakresie, decyzja wydana jest - w zależności od intensywności pomocy publicznej - od 10-15 lat.
Reklama
Z uwagi na ograniczony zakres niniejszej publikacji, należy podkreśli, ze tereny inwestycyjne położone na terenach specjalnych stref ekonomicznych są istotnym elementem PSI (w zakresie możliwości uzyskania wsparcia i oceny projektów inwestycyjnych) jednak posiadają - oprócz wskazanej powyżej preferencji w zakresie dłuższego okresu korzystania z regionalnej pomocy publicznej - zasadniczą cechę: deficyt (przez okres ponad 25 funkcjonowania ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych zagospodarowano już ponad 60 % ich obszaru, w katowickiej strefie ten wskaźnik wynosi ponad 70 %) oraz zbliżający się okres posiadania przez nich specjalnego statusu (31.12.2026 r.). W części lokalizacji objętych granicami stref, szczególnie tych historycznie pierwszych, brak wolnych terenów. To skutkuje tym, że ogólna dostępność takich terenów spada, ale należy podkreśli, że dotyczy to nieruchomość stricte strefowych, rozumianych wąsko i formalnie.
W zakresie rodzaju inwestycji jakie mogą być prowadzone na terenach strefowych, co do zasady nie ma ograniczeń dotyczących ich przedmiotu czy charakteru. Decydujące są zasady ogólne - przepisy dotyczące ochrony środowiska, planów zagospodarowania przestrzennego itp. Zatem każda inwestycja może być na terenie strefowym realizowana, o ile nie jest to sprzeczne z innymi przepisami, w tym prawem miejscowym. Trochę inaczej wygląda sytuacja inwestycji, które mają być wspierane pomocą publiczną. W tym wypadku nie każda inwestycja może z takiej możliwości skorzysta, ponieważ istnieje kategoria przedsięwzięć (definiowanych według kodów PKWiU) na jakie nie może być wydana decyzja o wsparciu, ale to już temat na osobne opracowanie.