Inwestycje są jednym z fundamentów naszego wzrostu gospodarczego. W 2018 r. prywatne i publiczne nakłady na ten cel wzrosły o 8,7%. Przyczyniły się do tego głównie dynamicznie rosnące wydatki sektora przedsiębiorstw i samorządów. Co więcej, pod względem wartości nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw ubiegły rok był rekordowy - osiągnęły one wartość 212 mld zł. Nigdy wcześniej w Polsce przedsiębiorstwa nie wydały na ten cel tak dużo. Ten pozytywny trend umocnił się w I kwartale 2019 r., gdy zanotowaliśmy 12,6-proc. wzrost inwestycji. To najwyższy kwartalny przyrost nakładów inwestycyjnych od 2015 r., a tylko wydatki na inwestycje średnich i dużych przedsiębiorstw wzrosły aż o 21,7% r/r.

Mamy też dobre dane, jeśli chodzi o pierwszy - niepełny jeszcze - rok funkcjonowania Polskiej Strefy Inwestycji (PSI), która zastąpiła wcześniejszy model Specjalnych Stref Ekonomicznych. Od początku działania PSI zadeklarowano inwestycje w niej na kwotę 13,6 mld zł. Najliczniejszymi beneficjentami nowych rozwiązań są MŚP. Stanowią one 52% firm korzystających ze wsparcia. Jednocześnie 91% z nich to przedsiębiorstwa o kapitale polskim.   

Co ważne beneficjentami reformy są też małe i średnie miasta. Jak pokazuje raport Grant Thornton, nowe zasady wsparcia inwestycji radykalnie zwiększają atrakcyjność inwestycyjną powiatów o największym bezrobociu oraz miast średniej wielkości, które tracą swoje funkcje społeczno – gospodarcze.  Nowy system wsparcia inwestycji wyrównuje więc szanse rozwoju tej grupy miast, oferując pomoc, która do tej pory była dostępna jedynie w SSE.

– Ubiegły rok i pierwszy kwartał tego roku to okres wyraźnego przyspieszenia w inwestycjach, w tym dynamicznego wzrostu nakładów przedsiębiorstw na ten cel. Mamy też podstawy do optymizmu, jeśli chodzi o inwestycje w kolejnych kwartałach. Skłaniają nas do tego: bardzo dobre wyniki gospodarcze notowane w II kwartale tego roku i oczekiwany dalszy napływ środków unijnych. Impulsem dla wzrostu inwestycji będzie też to, że wykorzystanie mocy produkcyjnych osiągnęło historyczne maksimum, dalszy rozwój wymaga więc podjęcia wysiłku inwestycyjnego. – mówi minister Jadwiga Emilewicz.

 Wszystkie te przesłanki sugerują wzrost nakładów inwestycyjnych w skali całej gospodarki w kolejnych kwartałach zbliżony do 10% r/r. To z kolei wraz ze stymulacją konsumpcji - w wsparcia rodzin, osób starszych - może podtrzymywać wyższe tempo wzrostu gospodarczego. Cieszą mnie też pierwsze, optymistyczne dane na temat funkcjonowania Polskiej Strefy Inwestycji. – podkreśla Emilewicz.

Tadeusz Kościński, do niedawna wiceszef MPiT, który pilotował prace nad utworzeniem Polskiej Strefy Inwestycji, obecnie wiceminister finansów dodaje:  Dane na temat pierwszych efektów Polskiej Strefy Inwestycji to dla nas powód do satysfakcji. Nie dość, że otworzyliśmy system na małe i średnie przedsiębiorstwa, to zwiększyliśmy udział w nim polskiego kapitału. Dodatkowo inwestycje zagraniczne charakteryzuje wysoka jakość. Wśród 10 największych inwestorów - wg deklarowanej wartości inwestycji - oprócz firm zagranicznych są też polskie, takie jak Orlen czy Impexmetal.

– Co ważne, wyraźnie rośnie liczba projektów o charakterze reinwestycyjnym - z 75 w 2016 r. do 130 w roku 2018, a w pierwszych sześciu miesiącach 2019 r. osiągnęła ona już 60 projektów. Obserwujemy ponadto wyraźny przyrost miejsc pracy tworzonych w ramach SSE i PSI. Na koniec 2018 r. przedsiębiorcy realizujący swoje inwestycje w tej formule zatrudniali blisko 380 tys. osób. Najbardziej dynamicznie pod tym względem rozwijała się strefa Katowicka i Mielecka oraz Wałbrzyska (ok. 4 tys. nowych miejsc pracy w każdej z nich). W ramach funkcjonowania PSI zadeklarowano już blisko 6 tysięcy nowych miejsc pracy (5 967).  dodaje Kościński.

Pierwsze efekty Polskiej Stefy Inwestycji

Doświadczenie pokazało, że system wsparcia inwestycji w oparciu o koncepcję Specjalnych Stref Ekonomicznych nie zawsze wykorzystywał dostępne szanse i możliwości w zakresie przyciągania inwestycji oraz generowania nowych miejsc pracy, zwłaszcza na obszarach mniej rozwiniętych, w tym szczególnie województw Polski Wschodniej.

Podstawowym celem nowego podejścia jest zachęcenie przedsiębiorców do inwestowania na terenie całego kraju. Dlatego Polska – na mocy ustawa z 10 maja 2018 roku o wspieraniu nowych inwestycji –stała się jednolitym obszarem inwestycji (Polska Strefa Inwestycji). Od 5 września 2018 roku zwolnienia podatkowe dostępne są na terenie całego kraju. Oznacza to prostsze i bardziej dostępne inwestowanie dla MŚP, z elastycznymi wymaganiami dostosowanymi do indywidualnych potrzeb inwestorów.

Bilans funkcjonowania PSI po niespełna roku jest pozytywny. Od początku jej funkcjonowania inwestorzy zadeklarowali nakłady w niej na poziomie 13,6 mld zł. Natomiast po pierwszych 6 miesiącach tego roku zadeklarowana wartość inwestycji wynosi już niemal 7,8 mld zł.

Co istotne w strukturze realizowanych w Polsce inwestycji objętych wsparciem w ramach SSE i PSI coraz większym udziałem wykazują się krajowi inwestorzy. O ile w latach 2016-2018 średni udział krajowych inwestorów w zagregowanej wartości zadeklarowanych inwestycji wyniósł 29%, tak w pierwszych sześciu miesiącach 2019 r. – pod rządami nowej ustawy - wzrósł do 37%.

Poza firmami polskimi, inwestycje w ramach PSI prowadziły firmy z kapitałem pochodzącym z 21 innych państw. Najwięcej z nich reprezentowało kapitał niemiecki (23 decyzje), a także szwajcarski (6) oraz amerykański (6). Wśród 10 największych inwestorów, oprócz zagranicznych, znajdują się czołowe firmy polskie, takie jak Orlen czy Impexmetal.

Niezależnie od Polskiej Strefy Inwestycji, nasz kraj oferuje korzystne warunki inwestowania w ramach Programu wsparcia inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej 2011-2023. W wyniku funkcjonowania tego programu zainwestowały u nas takie światowe firmy, jak m.in. Toyota, Daimler, LG Chem, Lufthansa, Umicore. To przedsiębiorstwa zaawansowane technologicznie, co przełoży się na wzrost innowacyjności i konkurencyjności naszej gospodarki.