Nowoczesna oczyszczalnia ścieków, przyjazna środowisku spalarnia śmieci czy termo- i energomodernizacja budynków – gminy coraz częściej inwestują w ekologiczne rozwiązania. Tego rodzaju projekty niejednokrotnie przynoszą także spore oszczędności. Jak jednak samorządy mogą zdobyć potrzebne środki finansowe? Jednym z możliwych rozwiązań jest zaangażowanie się w partnerstwo publiczno-prywatne. Zrobiły tak już np. Konstancin-Jeziorna, Poznań, Opalenica czy Sosnowiec.
Koncepcję zrównoważonego rozwoju polskich miast promuje projekt ECO-MIASTO. Organizatorami projektu są Ambasada Francji w Polsce oraz Centrum UNEP/GRID-Warszawa. ECO-MIASTO jest realizowane we współpracy z RENAULT Polska, SAUR Polska, Saint-Gobain, SUEZ Polska, ENGIE oraz Grupą EDF reprezentowaną przez EDF Polska, DK Energy i TIRU, a także Wspólnie – Fundacją LafargeHolcim.
Inwestowanie w rozwiązania z zakresu rozwoju zrównoważonego może przynieść miastu wiele korzyści – w długoterminowej perspektywie często pozwala na oszczędności, a nowoczesne technologie sprzyjają oszczędzaniu zasobów naturalnych i są przyjazne dla środowiska. Mimo to problemem dla samorządów może okazać się znalezienie źródła finansowania. Dlatego też coraz częściej miasta i gminy angażują się w partnerstwa publiczno-prywatne.
W ramach PPP samorządy i prywatni inwestorzy nawiązują wieloletnią współpracę, dzięki której możliwe jest zapewnienie mieszkańcom miasta czy gminy nowoczesnej infrastruktury. Powstaje ona z wykorzystaniem zaawansowanych technologii i know-how partnera. Ze względu na czas trwania tego rodzaju umów partner prywatny jest odpowiedzialny za jakość i poprawne funkcjonowanie inwestycji jeszcze wiele lat po jej ukończeniu. Korzyścią dla niego jest natomiast gwarancja stałego popytu na jego usługi nawet przez okres kilkudziesięciu lat. Rozwój PPP wspierany jest przez rząd, który w lipcu przyjął w tym celu specjalny dokument.
Konstancin-Jeziorna
Współpracę w formule PPP nawiązało już wiele polskich miast i gmin oraz przedsiębiorstw. Przykładem udanego przedsięwzięcia tego rodzaju może być realizacja inwestycji w Konstancinie-Jeziornie przez firmę SAUR Polska, zakończona w 2015 r. Miasto od dawna potrzebowało nowej oczyszczalni ścieków i problem ten wymagał szybkiego rozwiązania, jednak koszt modernizacji lub budowy nowego obiektu przekraczał możliwości finansowe samorządu. Dzięki umowie z inwestorem prywatnym powstała nowoczesna oczyszczalnia ścieków. W procesie ich oczyszczania zastosowano zaawansowane technologicznie rozwiązania, które zapewniają wysoką jakość ścieków odprowadzanych do środowiska. W Konstancinie-Jeziornie ma to szczególne znaczenie, ponieważ jest to miejscowość o charakterze uzdrowiskowym. Zgodnie z umową PPP firma SAUR Polska będzie przyjmować i oczyszczać gminne ścieki przez 32 lata. Potrzeby miasta w tym zakresie będą tym samym zaspokojone przez długi czas, a inwestor prywatny ma zagwarantowane stałe źródło dochodu.
Poznań
W minionym roku rozpoczęto zaś eksploatację pierwszej Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych zrealizowanej w ramach PPP. Umowę w 2013 r. podpisały Poznań i firma SUEZ Zielona Energia (wtedy: SITA Zielona Energia). Budowę spalarni śmieci sfinansowano dzięki połączeniu wkładu partnera prywatnego oraz pozyskanych przez miasto środków unijnych. W ten sposób udało się pokryć ogromne koszty największej tego typu inwestycji w Wielkopolsce, które wyniosły 832 mln zł. ITPOK pozwala chronić środowisko, ponieważ odpady nie są zakopywane w ziemi i w efekcie nie zanieczyszczają okolicznych terenów. Oprócz tego w wyniku spalania powstaje energia cieplna i elektryczna, a dochód z jej sprzedaży zasila budżet miasta. ITPOK ma zaspokoić potrzeby Poznania w zakresie przetwarzania odpadów przez kolejnych 25 lat.
Opalenica
Gmina Opalenica postawiła natomiast na termomodernizację, której na mocy umowy w formule PPP z firmą ENGIE zostanie poddanych osiem budynków. Dzięki inwestycji miasto ma uzyskać ponad 40% oszczędności w zużyciu energii przez budynki publiczne. W placówkach oświatowych i kulturalnych oraz Urzędzie Miejskim w Opalenicy nie tylko zostaną wykonane prace ociepleniowe, wymiana okien czy unowocześnienie instalacji grzewczych, lecz także powstanie komputerowy system zarządzania zużyciem energii. Ma ono być mniejsze m.in. dzięki energooszczędnemu oświetleniu oraz panelom fotowoltaicznym, które zostaną zainstalowane na dwóch spośród budynków Firma ENGIE będzie zarządzać zużyciem energii w odnowionych budynkach przez 14 lat. W całym tym okresie nie może ono przekroczyć wartości zagwarantowanych w umowie.
Gmina wraz z ENGIE podejmuje także szereg działań mających na celu podniesienie wiedzy na temat możliwości oszczędzania energii przez mieszkańców. www.opalenica.innowa.eu to dedykowana informacyjna strona projektu.
W podobnej formule firma ENGIE współpracuje również z miastem Zgierz.
Sosnowiec
Jednym z najnowszych projektów w formule PPP w Polsce jest energomodernizacja 23 budynków na osiedlu Juliusz w Sosnowcu. Umowę w tej sprawie podpisały Miejski Zakład Zasobów Lokalowych w Sosnowcu oraz Zakłady Energetyki Cieplnej w Katowicach, należące do spółki DK Energy.
Partner prywatny wykona w nich instalację centralnego ogrzewania oraz ciepłej wody, a następnie zlikwiduje blisko 1000 pieców, które dotychczas ogrzewały tamtejsze mieszkania. W ten sposób miasto walczy z niską emisją – to ekwiwalent 3 tys. samochodów pod względem emisji CO2 oraz ponad 80 ton pyłu rocznie.
Oprócz tego partner zapewni automatyczny system zarządzania energią w budynkach. Wykonawca zobowiązał się do tego, że przez cały okres trwania umowy ilość energii zużywanej na potrzeby ogrzewania budynków nie przekroczy ustalonego poziomu. Takie rozwiązanie oznacza oszczędności zarówno dla mieszkańców i dla miasta. Jednocześnie jest przyjazne środowisku oraz wpisuje się w realizowany przez miasto Sosnowiec kompleksowy program modernizacji osiedla Juliusz.
Energooszczędne, przyjazne dla środowiska inwestycje zdecydowanie wpisują się w koncepcję zrównoważonego rozwoju miast. W tym roku odbywa się już piąta edycja projektu ECO-MIASTO, promującego tę ideę oraz nagradzającego miasta, które najlepiej ją realizują w sześciu kategoriach: mobilność zrównoważona, gospodarka wodna, gospodarka odpadami, efektywność energetyczna budynków, systemy energetyczne oraz zieleń a powietrze. Zgłoszenia do konkursu można przesyłać za pomocą formularzy dostępnych na stronie www.eco-miasto.pl. Miasta mają na to czas do 16 października br.