W ciągu 30 lat działalności KOWR (wcześniej AWRSP i ANR ) uprawnionym podmiotom nieodpłatnie przekazano łącznie prawie 700 tys. ha gruntów Zasobu, w tym samorządom lokalnym ponad 60 tys. ha. W ubiegłym roku uprawnione podmioty otrzymały nieodpłatnie ponad 8 tys. ha, w tym jednostki samorządu terytorialnego – 500 ha.
Do zadań Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa należy zagospodarowanie nieruchomości rolnych będących w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa. Gospodarowanie mieniem Zasobu może posiadać formę trwałego bądź nietrwałego rozdysponowania. Trwałe rozdysponowanie odbywa się poprzez sprzedaż lub nieodpłatne przekazania. Nieodpłatne przekazania nieruchomości uprawnionym podmiotom umożliwiają przepisy wynikające z art. 24, 43, i 44 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.
Ważnymi beneficjentami tej formy rozdysponowania są m.in. jednostki samorządu terytorialnego, które mogą ubiegać się o nieodpłatne przekazanie gruntów przez KOWR na realizację zadań własnych.
Nieodpłatne przekazanie gruntów może nastąpić na wniosek np. jednostki samorządowej, skierowany do właściwego oddziału terenowego KOWR. Na otrzymanych gruntach samorządy muszą realizować zadania precyzyjnie określone w umowie z KOWR. Jeśli nieruchomość w ciągu 10 lat od przekazania przez KOWR zostanie sprzedana lub zagospodarowana w inny sposób niż określony w umowie, KOWR może zażądać zwrotu aktualnej wartości pieniężnej tej nieruchomości.
Nieruchomości wchodzące w skład Zasobu WRSP mogą zostać w drodze umowy nieodpłatnie przekazane na własność jednostce samorządu terytorialnego:
– na cele związane z realizacją inwestycji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1812),
– w celu umożliwienia realizacji miejscowego planu odbudowy, o którym mowa w ustawie z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (Dz. U. z 2020 r. poz. 764, z późn. zm.),
– przeznaczone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji na cele związane z realizacją inwestycji infrastrukturalnych służących wykonywaniu zadań realizowanych przez jednostki (z art. 24 ust 5 pkt 1 ugnrSP),
– zabudowane obiektami infrastruktury technicznej towarzyszącej budynkom mieszkalnym wraz z mieniem niezbędnym do korzystania z tej infrastruktury (zgodnie z art. 44 ugnrSP).
