Budowa drugiej linii warszawskiego metra budziła w mieszkańcach stolicy tyle entuzjazmu, co zniecierpliwienia. Wszędzie, gdzie się zaczynała, wprowadzała dezorganizację, problemy komunikacyjne, utrudnienia w ruchu i estetyczny chaos. Rozkopane centrum miasta przez wiele lat drażniło Warszawiaków. Gdy jednak pierwszy etap prac dobiegł końca, miasto zyskało nowy kanał komunikacji publicznej o ogromnej przepustowości. Metro stało się na tyle ważnym elementem infrastruktury, że sam fakt pojawienia się sieci nowych stacji zaczął istotnie wpływać na sposób funkcjonowania miasta w ich rejonach.

Podstawowe konsekwencje tej zmiany to połączenie lewobrzeżnej i prawobrzeżnej Warszawy, częściowe odciążenie arterii komunikacyjnych i mostów oraz rozładowanie korków w ścisłym centrum miasta. To jednak nie wszystko – druga linia metra wyznaczyła nowy trend rozwoju warszawskiej infrastruktury, aktywizując dzielnice, które z tej inwestycji skorzystały najbardziej – Wolę i Pragę. Zmiana ta jest szczególnie widoczna w obszarze nieruchomości komercyjnych. Do niedawna jedynym dużym zagłębiem korporacyjno-biurowym w Warszawie były tereny dawnego Służewca Przemysłowego. Budowa drugiej linii metra uruchomiła potencjał Woli, głównie okolic Ronda Daszyńskiego.

– Jeszcze w trakcie budowy II linii metra dostrzegliśmy duże możliwości rozwoju tej dzielnicy otwierając swoje biuro w jednym z pierwszych biurowców w tej lokalizacji. Jedyne, co było wtedy widać to wykopy, chaos komunikacyjny i utrudnienia. My jednak wiedzieliśmy, że po zakończeniu prac Wola stanie się bardzo atrakcyjnym terenem pod kątem nowych inwestycji. Zaczęliśmy intensywnie pracować nad przekonaniem klientów do tej lokalizacji jeszcze na etapie początku prac budowlanych związanych z metrem – tłumaczy Łukasz Jędrychowski, Senior Property Broker w Nuvalu Polska. W bezpośredniej bliskości Ronda Daszyńskiego eksplodowały inwestycje komercyjne. Pierwsze budynki biurowe w tej lokalizacji powstały już na początku lat 90. W nowym tysiącleciu stopniowo powstawały kolejne biurowce - Crown Point, Crown Tower, Crown Square, Prosta Office Center, Wola Center czy Concept Tower. Kolejny etap w rozwoju tego rejonu rozpoczęła budowa kompleksu biurowego Proximo przy Prostej, a przede wszystkim - budowa spektakularnego Warsaw Spire, biurowca, który stał się jedną z ikon nowoczesnej, komercyjnej zabudowy Warszawy. Wieżowiec został ostatnio uznany przez jury oraz uczestników targów w Cannes za najlepszy światowy projekt w kategorii Best Office & Business Development, pokonując 250 projektów z 44 krajów.

Komercyjnemu rozwojowi dzielnic biznesowych zawsze towarzyszy obawa, że wysoki poziom koncentracji budynków biurowych zdominuje pozostałą zabudowę, w efekcie dzielnica po godzinach pracy biur będzie świeciła pustkami.

– W odróżnieniu od Służewca, na Woli tkanka miejska jest bardzo silna. W okolicy jest dużo zabudowy mieszkaniowej, której nie zagrażają nowe inwestycje. Nie wypierają jej, inwestorzy raczej zagospodarowują pustostany i działki, które do tej pory nie były wykorzystane, nie służyły mieszkańcom. Budowa nowych budynków stymuluje rozwój infrastruktury usługowej – w okolicy powstało dużo nowych restauracji, klubów fitness, sklepów i aptek – wyjaśnia Jędrychowski. Stawki najmu na Woli są wprawdzie wyższe niż na Służewcu, firmy jednak chętnie przenoszą się w ten rejon miasta, doceniając bliskość centrum i optymalne rozwiązania komunikacyjne. Tendencję tą obrazuje dynamika najmu powierzchni komercyjnych – ponad 350 000 mkw. wynajętej powierzchni w ostatnich trzech latach. W okolice Ronda Daszyńskiego swoje biura przeniosło wiele dużych, międzynarodowych firm i agencji, m.in. Samsung, Goldman Sachs, Frontex, Benefit Systems (Warsaw Spire), Pracuj.pl (Proximo). Obecnie większość działek jest już zabudowana lub są one w trakcie inwestycji. Wskaźnik pustostanów wynosi zaledwie 3,9%, co świadczy o szczególnej atrakcyjności tej okolicy dla najemców.

Jednym z najbardziej innowacyjnych projektów jest Warsaw Hub, realizowany u zbiegu ulic Towarowej i Prostej przez Ghelamco, developera, który wybudował Warsaw Spire. Inwestycja o powierzchni 113.000 m2 ma łączyć świat korporacji i bankowości ze środowiskiem startupów dzięki platformie The Heart Warsaw, w budynku zostanie również uruchomiona przestrzeń coworkingowa Meet District, znajdzie się też miejsce na hotel. Całość zostanie dopełniona przez przestrzeń handlowo-usługową, która zajmie ok. 6 tys. mkw.. Projekt, którego autorem jest pracownia Andrzeja M. Chołdzyńskiego, zakłada duży wkład inwestycji w rozwój wolskiej infrastruktury miejskiej. Budynek będzie tworzył spójną pierzeję, doskonale widoczną od strony ul. Towarowej, teren kompleksu będą przecinały liczne pasaże, pełne kawiarni, restauracji i innych punktów usługowych.

– Inwestor projektu Warsaw Hub odpowiedział na trend, który obserwujemy od pewnego czasu na Woli. Biura otworzyło tu wiele technologicznych firm o globalnym zasięgu, takich jak Samsung czy Oracle, które są magnesem dla kreatywnych, młodych pracowników. Wielkie marki przyciągają innowacyjne start-upy, które świetnie się czują w takim otoczeniu. Wygląda na to, że rozwój Woli udziela się również firmom, które przenoszą się na jej teren. To świetna pespektywa dla dzielnicy – dodaje Jędrychowski.

Nie tylko Wola skorzystała na rozbudowie drugiej linii metra. Widocznego ożywienia doświadcza również Praga, zaniedbana przez inwestorów w ostatnich latach. Motywem, który łączy obie dzielnice, jest dynamiczny rozwój oraz innowacyjność. Różny jest jednak jej charakter. O ile okolice Ronda Daszyńskiego obfitują w nowoczesne projekty o charakterze komercyjno-biznesowym, Praga to arena działań podmiotów, których hasłem przewodnim jest kreatywność, często na pograniczu sztuki. To nie przypadek, że na Jagiellońskiej mieści się warszawskie biuro potentata gier komputerowych, firmy CD Projekt, a na Brechta, w pobliżu Placu Hallera – spółki 11 bit studios, odnoszącej sukcesy w tej samej branży.

Renesans przeżywa Centrum Praskie Koneser przy Ząbkowskiej, gdzie Liebrecht&Wood tworzy nową, lifestyle’ową przestrzeń miejską. Inwestycja obejmuje rewitalizację starych zabudowań oraz budowę nowych, wpisujących się w klimat architektoniczny dawnej Warszawskiej Wytwórni Wódek. Projekt ma łączyć przestrzeń biurową, mieszkaniową i usługową. Teren będzie otwartą, dostępną dla mieszkańców, pięciohektarową przestrzenią pełną ducha kreatywności i innowacyjności. Najbardziej spektakularnym najemcą przestrzeni biurowej w Koneserze jest Google Campus, co niewątpliwie działa jak magnes na nowych klientów, planujących zlokalizować swoje biuro w kompleksie. Pod koniec 2017 r. w budynku dawnej destylarni otworzy się hotel Moxy Warsaw Praga, stworzony specjalnie z myślą o młodych duchem ludziach miasta, którzy chcą zatrzymać się w stylowym otoczeniu. Atrakcją tej inwestycji będzie zaskakujące wzornictwo, wysoki poziom komfortu, bardzo szybkie Wi-Fi i najlepsza obsługa – wszystko, co jest niezbędne do efektywnej pracy. Goście będą mieli do dyspozycji przestrzeń wspólną, liczącą kilka stref, oraz paletę wygodnych usług, jak np. samoobsługowy serwis cateringowy grab and go, dostępny 24/7. Charakter, który dzięki inwestycji Liebrecht&Wood zyskuje Koneser to dowód na to, że Praga staje się warszawskim centrum innowacyjności. Miasto tworzy na terenie dzielnicy specjalne strefy dla startupów, czego przykładem jest Centrum Kreatywności Targowa, mieszczące się w zrewitalizowanej kamienicy Mintera z 1867 r.

Jak wyglądają perspektywy Woli i Pragi na najbliższe lata? – Prognozujemy dalszą ekspansję deweloperów na Woli. Druga linia metra będzie się rozbudowywać, do 2019 r. miasto uruchomi trzy kolejne stacje w kierunku Bemowa. Podwyższy to atrakcyjność inwestycyjną działek położonych nieco dalej od Ronda Daszyńskiego. Na wielu z nich powstają już nowe biurowce, które szybko znajdują najemców, wiele projektów jest na razie uśpionych, czekają na odpowiedni moment. Z pewnością to, co wydarzyło się w okolicy w ostatnich latach, to nie koniec inwestycyjnego boomu. Z kolei Praga będzie bardziej nastawiona na rozwój inwestycji mieszkaniowych lub przestrzeni o charakterze zbliżonym do Konesera – wyjaśnia Łukasz Jędrychowski z Nuvalu Polska.