Przywykliśmy ostrą kreską oddzielać to co komercyjne od funkcji publicznych. Jednak wymogi rynkowe oraz sam rozwój rynku nieruchomości komercyjnych powoduje, że deweloperzy muszą zostać partnerami instytucji państwowych w celu wykreowania przestrzeni przyjaznej klientowi.

Po kulturę do centrum handlowego

Historia nowoczesnych centrów handlowych w Polsce rozpoczęła się dopiero w latach 90., ale szybko zyskały na popularności, stając się miejscami nie tylko zakupów, ale również spędzania wolnego czasu. Trend ten został szybko dostrzeżony i wykorzystany przez deweloperów. W rezultacie coraz częściej mówi się o centrach handlowo-rozrywkowych, w których ważną rolę pełni powierzchnia przeznaczona pod kino wielosalowe, rozbudowany food court albo rozrywka przeznaczona dla całej rodziny taka jak ścianka wspinaczkowa, plac zabaw dla dzieci czy kręgielnia.

To jednak nie koniec pomysłów na uatrakcyjnienie centrów handlowych. Nieśmiało na polski rynek wchodzi trend tworzenia w centrach handlowych miejskich ośrodków, takich jak biblioteki. Oddziały miejskich bibliotek znajdują się już m.in. w gdańskim CH Manhattan, a prawdopodobnie od połowy maja również w CH Forum w Gliwicach.

- Dyrekcja gliwickiej biblioteki już od dłuższego czasu nosiła się z zamiarem otwarcia punktu w mocno uczęszczanym miejscu, jakim jest CH Forum. Bardziej realnych kształtów ta perspektywa współpracy nabrała po pierwszych rozmowach między stronami. Dodatkowym impulsem do podjęcia decyzji był plan zamknięcia w mieście trzech punktów bibliotecznych w mniej atrakcyjnych lokalizacjach. Wykorzystanie w zamian potencjału centrum handlowego samorząd miasta ocenił bardzo pozytywnie i dał zielone światło do sfinalizowania umowy - mówi Grażyna Morawiec-Jóźwicka, specjalista ds. marketingu i wynajmu w CH Forum, JLL.

Biblioteka to okazja do przyciągnięcia nowej grupy klientów i realnego wzbogacenie oferty obiektu. Chociaż miejskie placówki nie są w stanie płacić takich stawek czynszu jak punkty handlowe czy gastronomiczne, to zarządzający placówkami widzą korzyści w zaproszeniu do centrum handlowego tego typu instytucji.

- CH Forum projekt traktuje przede wszystkim jako element zaangażowania w życie miasta i współpracy z samorządem, dlatego też stawka czynszowa (dla biblioteki - przyp. red.) jest bardzo preferencyjna. Forum się na nią zgodziło, gdyż widzi duży potencjał tego projektu – wyjaśnia Grażyna Morawiec-Jóźwicka.

Coraz częściej także sztuka i historia zaprzyjaźniają się z przestrzenią komercyjną. Najbardziej znanym przykładem takie kolaboracji jest Stary Browar w Poznaniu, gdzie znajduje się siedziba Art Station Fundation. Dzięki temu w galerii handlowej można obejrzeć nie tylko wystawę współczesnej sztuki, ale również wziąć udział w przedstawieniu teatralnym czy pokazie tańca. Jednak to nie koniec artystycznych pomysłów. Niejednokrotnie tematyka muzeum wyrasta z  historii miejsca, w którym powstało centrum handlowe. Takim przykładem będzie Otwarte  Muzeum Dawnej Fabryki Norblin na terenie kompleksu biurowo-handlowego Art Norblin w Warszawie. Na całym terenie kompleksu będzie można oglądać pozostałości maszyn i wyrobów znajdującej się w tym miejscu przez kilkaset lat fabryki wyrobów metalowych. Także w łódzkiej Manufakturze zagościły placówki związane z historią dawnej fabryki Izraela Poznańskiego – Muzeum Fabryki oraz samego miasta – Muzeum Miasta Łodzi.

-  Muzeum, do którego trafią odnowione maszyny będzie wyjątkowe z uwagi na swój układ, gdzie przestrzeń muzealna przenika się z przestrzenią handlowo-usługową. Zwiedzającym udostępnionych zostanie kilka ścieżek tematycznych składających się nie tylko z maszyn i materiałów multimedialnych, ale również zakupionej przez inwestora kolekcji platerów – komentuje Artur Setniewski, prezes Fundacji Otwartego Muzeum Dawnej Fabryki Norblina.

Na rynku powierzchni handlowych coraz popularniejsze są tzw. pop-up store, czyli czasowe stoiska reprezentujące nieobecne w danym miejscu marki, często niszowe lub dopiero wchodzące na rynek. Podobne stoisko wykorzystują również instytucje publiczne, żeby dotrzeć do obywateli także poza godzinami pracy urzędów. W połowie marca w prawie 70 galeriach i centrach handlowych w Polsce można było skorzystać z pomocy urzędników przy rozliczaniu PIT-ów w ramach akcji Szybki PIT. O sukcesie akcji może świadczyć udział 16 tys. klientów.

- Prowadzenie działań w tym miejscu wynika m.in. z chęci upowszechniania prostych i nowoczesnych rozwiązań ułatwiających wywiązywanie się z obowiązków podatkowych, jak np. możliwości złożenia PIT przez Internet. Współpraca z centrami i galeriami handlowymi układała się bardzo pozytywnie, większość galerii z dużym entuzjazmem przyjęła naszą propozycję i wspólnie mogliśmy przygotować dla naszych klientów bardzo korzystną propozycję – komentuje rozmówca z resortu finansów.

Spojrzeć na miasto jako całość

Wymarłe dzielnice biurowe to postrach każdego miejskiego planisty. Biorąc lekcje z londyńskiego City, które w weekendy mogłoby grać rolę westernowego ghost city, deweloperzy coraz częściej patrzą na rolę biurowca lub centrum handlowego w miejskim otoczeniu i starają się przy tym współpracować z lokalnymi samorządami. Widać to na przykładzie warszawskiej Woli. Dynamicznie rozwijająca się dzielnica walczy o prymat biurowego zagłębia z Mokotowem, jednak stara się nie popełnić tego samego błędu i stworzyć przestrzeń dostępną również weekendami.

Jednym z takich pomysłów ma być utworzenie Placu Europejskiego. To przestrzeń miejska zaprojektowana przez pracownię Wirtz International Landscape Architects na zlecenie firmy Ghelamco, która na Woli buduje jeden z największych biurowców w regionie – Warsaw Spire. Belgijska pracownia odpowiedzialna była m.in. za projekt parku Jubilee Park w londyńskim Canary Wharf czy Jardin du Carrousel przed Luwrem w Paryżu.  Na ponad 4 000 mkw. powstanie nowoczesny park miejski pełen zieleni, instalacji wodnych i fontann. Na placu znajdą się pasaż sztuki, oraz kawiarnie i restauracje. Jego realizacja przebiega równocześnie z postępem prac przy Warsaw Spire. Plac będzie w 80 proc. gotowy już w III kwartale tego roku, a oddanie całości planowane jest  na marzec 2016 r.

Również na Woli trwa rewitalizacja dawnej fabryki Norblina, na terenie którego powstanie 40 tys. mkw. powierzchni biurowej, a dodatkowo 24 tys. mkw. powierzchni usługowej- handlowo-kulturalnej. Połączenie różnorodnych funkcji komercyjnych z biobazarem i muzeum ma na celu stworzenie przestrzeni, która będzie ogólnodostępna i tętniąca życiem również poza godzinami pracy biur, czy sklepów.

- Funkcjonalna koncepcja rewitalizacji terenów dawnej Fabryki Norblina zakłada tzw. ekonomię 24/7 – czyli właściwie ciągłe funkcjonowanie. Zaprosimy wszystkich m.in. do Otwartego Muzeum Dawnej Fabryki Norblina. Prowadzimy rozmowy, zmierzające do rozwijania funkcji kulturalnej w ramach inwestycji. Restauracje i kawiarnie, w godzinach pracy biur będą na pewno stanowiły miejsce spotkań biznesowych, ale po godzinach i w weekendy to tam będzie warto usiąść ze znajomymi, czy spędzić przyjemnie czas we dwoje – wyjaśnia Kinga Nowakowska, dyrektor projektu rewitalizacji dawnej fabryki Norblina.